Ornis Polonica 2015, 56: 67–75
Spadek liczebności dzięcioła białoszyjego Dendrocopos syriacus w krajobrazie rolniczym południowo-wschodniej Polski w latach 2004–2012
Jerzy Michalczuk, Monika Michalczuk
Abstrakt: W latach 2004–2012 oceniono liczebność dzięcioła białoszyjego w krajobrazie rolniczym wschodniej Zamojszczyzny (SE Polska). Liczebność gatunku na powierzchni 305 km2 zmniejszyła się w badanym okresie z 64 do 31 terytoriów, w tym z 49 do 23 par lęgowych. Zagęszczenie terytoriów obniżyło się z 2,1 do 1,0/10 km2 całego obszaru badań oraz z 15,4 do 7,4 terytoriów/10 km2 zadrzewień nieleśnych (powierzchnia 41,7 km2), które są optymalnym siedliskiem dla dzięcioła białoszyjego. Zagęszczenie par lęgowych spadło w tym okresie z 1,7 do 0,8 par/10 km2 całego obszaru badań, a w przeliczeniu na powierzchnię siedlisk optymalnych z 12,2 do 5,5 par/10 km2. Spadek liczebności populacji w krajobrazie rolniczym może być głównie efektem degradacji lub likwidacji sadów, które stanowią podstawowe miejsca gniazdowania i żerowania tego gatunku na badanej powierzchni. W celu śledzenia dalszych zmian liczebności populacji należałoby wprowadzić stały monitoring populacji dzięcioła białoszyjego.
Słowa kluczowe: dzięcioł białoszyi, Dendrocopos syriacus, krajobraz rolniczy, spadek liczebności, degradacja siedlisk
Ornis Polonica 2015, 56: 76–87
Dolina Wisły koło Gniewu – ważne miejsce koncentracji wędrówkowych siewki złotej Pluvialis apricaria, czajki Vanellus vanellus i kulika wielkiego Numenius arquata
Arkadiusz Sikora, Krzysztof Wasielewski
Abstrakt: W latach 2007–2014 w OSO Dolina Dolnej Wisły koło Gniewu wykazano wyjątkowo liczne jesienne koncentracje siewki złotej Pluvialis apricaria (do 11 000 os.), czajki Vanellus vanellus (do 10 000 os.) i kulika wielkiego Numenius arquata (do 950 os.). Wędrówka jesienna tych gatunków była znacznie bardziej intensywna i trwała dłużej niż wędrówka wiosenna. W okresie wędrówki jesiennej pierwsze siewki złote pojawiały się w połowie lipca, szczyt liczebności ptaków dorosłych notowano pomiędzy 3. dekadą sierpnia a 2. dekadą września; największe regularne skupienia stwierdzano w 2. połowie października. W listopadzie–grudniu liczebność wyraźnie malała. Pierwsze czajki pojawiały się na przełomie maja i czerwca, potem liczebność wyraźnie wzrastała ze szczytem w 2. i 3. dekadzie sierpnia (tylko w roku 2012 na początku października, a w 2014 w połowie lipca) i stopniowo zmniejszała się od września do listopada, a ostatnie ptaki spotykano do połowy grudnia. Kuliki wielkie pojawiały się pod koniec czerwca i przebywały tu do grudnia. Terminy szczytów i maksymalnych liczebności były bardzo zmienne w poszczególnych sezonach. Gatunki te zimowały bardzo rzadko: maks. 700 siewek złotych, dwukrotnie pojedyncze czajki i maks. 280 kulików wielkich. Wykazano istotną, dodatnią zależność pomiędzy lokalnymi opadami deszczu w okresie od czerwca do października, a maksymalną wielkością zgrupowania siewki złotej i czajki podczas jesiennej wędrówki w danym roku. Ze względu na wyjątkowe znaczenie doliny Wisły k. Gniewu dla migrujących siewkowców, konieczne jest ograniczenie antropopresji oraz zachowanie mielizn w nurcie rzeki.
Słowa kluczowe: siewka złota Pluvialis apricaria, czajka Vanellus vanellus, kulik wielki Numenius arquata, OSO Dolina Dolnej Wisły, dynamika migracji
Ornis Polonica 56, 2015: 88–98
Migracja wiosenna mew Laridae badanych na składowisku odpadów komunalnych „Hryniewicze” koło Białegostoku w latach 2005–2015
Barbara Król-Kogus, Michał Polakowski, Krzysztof Dudzik
Abstrakt: W pracy przedstawiono wyniki badań składu gatunkowego i liczebności mew korzystających podczas migracji wiosennej ze składowiska odpadów komunalnych w Hryniewiczach koło Białegostoku (NE Polska). Łącznie w trakcie 86 kontroli terenowych w latach 2005–2015 zarejestrowano 83 752 osobniki, należące do ośmiu gatunków. Najliczniejsza była śmieszka Chroicocephalus ridibundus (97,1% obserwowanych ptaków), udział procentowy dwóch kolejnych najczęściej notowanych gatunków, tj. mewy siwej Larus canus oraz mewy żółtonogiej L. fuscus wynosił odpowiednio 2,2% i 0,5%. Sporadycznie obserwowano mewę srebrzystą L. argentatus, czarnogłową L. melanocephalus, białogłową L. cachinnans, romańską L. michahellis, a wyjątkowo – siodłatą L. marinus oraz mieszańca śmieszki i mewy czarnogłowej. Łączny udział w całym ugrupowaniu rzadko notowanych na badanym terenie mew wyniósł 0,2%. Wyniki wskazują na intensywną migrację śmieszki wiosną na badanym terenie, niewielki udział mewy siwej i żółtonogiej oraz marginalny pozostałych gatunków.
Słowa kluczowe: przelot wiosenny, ugrupowanie mew, Laridae, składowisko odpadów, północno-wschodnia Polska
Ornis Polonica 2014, 56: 99–136
Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2014
Komisja Faunistyczna
Ornis Polonica 2014, 56: 137–145
Metoda kartograficzna: wersje uproszczone czy kombinowane?
Grzegorz Kopij
Ornis Polonica 2015, 56: 146–147
Jaki to ptak? 79
Jan Lontkowski
