Ornis Polonica 2014, 55: 83–95
Liczebność i rozmieszczenie sów Strigiformes w Pienińskim Parku Narodowym – obraz zmian na obszarze chronionym po 10 latach
Michał Ciach, Sławomir Czyżowicz
Abstrakt: Praca przedstawia wyniki inwentaryzacji sów prowadzonej w 2012 roku w Pienińskim Parku Narodowym i porównuje je z danymi z 2002 roku. Cenzus powadzono przy użyciu metody kartograficznej połączonej ze stymulacją głosową. Stwierdzono sześć gatunków sów, wśród których najliczniejszy był puszczyk Strix aluco, występujący w zagęszczeniu 7,7–9,5 pary/10 km2. Zagęszczenie pozostałych gatunków było niższe: puchacz Bubo bubo 2,6 pary/10 km2, sóweczka Glaucidium passerinum 2,2 pary/10 km2, włochatka Aegolius funereus 0,9–2,2 pary/10 km2, puszczyk uralski Strix uralensis 0,9–1,7 pary/10 km2 i uszatka Asio otus 0,4–1,7 pary/10 km2. Ogólne zagęszczenie zespołu lęgowych sów w 2012 r. wynosiło 14,6–19,8 pary/10 km2 i wzrosło na przestrzeni minionej dekady (12,9–16,3 par/10 km2 w 2002). W porównaniu z 2002 rokiem wykazano wzrost zagęszczenia puszczyka, sóweczki, włochatki i puszczyka uralskiego. U puchacza i uszatki nie odnotowano zmian liczebności. Na tle innych części kraju, Pieniny wyróżniają się bogactwem gatunkowym oraz wysokim zagęszczeniem całego zespołu sów. Przypuszczalnie przyczyną tego jest wysoki reżim ochronny, dobry stan zachowania zróżnicowanych siedlisk lęgowych oraz dostępność bazy pokarmowej, a także łagodny klimat, co jest szczególnie istotne dla gatunków osiadłych.
Słowa kluczowe: sowy, Strigiformes, Pieniny, zagęszczenia sów
Ornis Polonica 2014, 55: 96–104
Gniazdowanie rybitwy czubatej Sterna sandvicensis w Polsce w latach 2006–2013
Włodzimierz Meissner, Szymon Bzoma, Piotr Zięcik, Magdalena Wybraniec
Abstrakt: Pierwsze dane o lęgach rybitw czubatych na terenach dzisiejszej Polski pochodzą z lat 1929 i 1932–1936, gdy w okolicach Gdańska, w ujściu Wisły Śmiałej, gnieździło się do 3 par. W 1972 roku odnotowano nieudaną próbę lęgu 3 par nad jeziorem Gardno. W latach 1977–1986 kolonia rybitw czubatych istniała w ujściu przekopu Wisły i w roku 1982 liczyła ok. 300 par, po czym w kolejnych sezonach liczebność stopniowo spadała. W latach 1989 i 1991 rybitwy czubate ponowie zagnieździły się bardzo nielicznie w ujściu przekopu Wisły, po czym dopiero w 2006 roku znaleziono ich kolonię na falochronie portu w Gdyni, gdzie stwierdzono 140 gniazd. W następnym sezonie lęgi rybitw czubatych zaobserwowano w ujściu przekopu Wisły, w miejscu gdzie gatunek ten gnieździł się w latach 70. i 80. XX wieku oraz w latach 1989 i 1991. W okresie 2006–2013 wielkość kolonii wahała się od 100 do 570 gniazd, przy czym liczebność populacji lęgowej była najwyższa w roku 2009 (w roku 2014 stwierdzono nie mniej niż 630 gniazd). Razem z rybitwami czubatymi na tej samej wyspie gnieździły się też rybitwy rzeczne Sterna hirundo (do 360 par), rybitwy białoczelne Sternula albifrons (do 200 par), mewy srebrzyste Larus argentatus (do 5 par), śmieszki Chroicocephalus ridibundus (do 10 par) i jedna para ostrygojada Haematopus ostralegus. Produkcja piskląt, w latach gdy kolonia nie została zniszczona przez wezbrania wody, wyniósł od 0,6 do 1,2–1,4 pisklęcia na parę. Oprócz czynników naturalnych, takich jak wezbrania powodziowe i sztormowe, największymi zagrożeniami dla rybitw czubatych lęgnących się w ujściu przekopu Wisły pozostaje silna presja ze strony turystów. Nie zaobserwowano penetracji kolonii znajdującej się na piaszczystych wyspach przez drapieżniki lądowe, natomiast próby lęgów na wybrzeżu kończyły się zawsze zniszczeniem gniazd przez lisy Vulpes vulpes.
Słowa kluczowe: rybitwa czubata, Sterna sandvicensis, Zatoka Gdańska, kolonia rybitw, produkcja młodych, Mewia Łacha
Ornis Polonica 2014, 55: 105–114
Liczebność, zagęszczenie i charakterystyka miejsc lęgowych sroki Pica pica w Białymstoku
Adam Zbyryt, Jarosław Banach
Abstrakt: W 2013 r. w Białymstoku (53°07’N; 23°10’E, 102 km2) wykryto 219 gniazd sroki, z czego 149 uznano za zasiedlone. Całkowitą populację lęgową oceniono na 149–157 par. Średnie zagęszczenie wyniosło 1,5 pary/km2. Wykazano różnice w zagęszczeniach gniazd sroki pomiędzy 3 wyróżnionymi strefami miasta (I – obszary otwarte bez zabudowy: x=1,4 pary/km2, SD=2,2; II – zabudowa willowa i rozproszona: x=4,0 pary/km2, SD=2,5; III – zabudowa wielorodzinna i tereny przemysłowe: x=0,4 pary/km2, SD=0,4). Pary lęgowe tworzyły wyraźne skupienia. Gniazda sroki zlokalizowane były na drzewach lub krzewach należących do 21 taksonów. Najczęściej wykorzystywana była wierzba Salix sp. (22,8%), brzoza brodawkowata Betula pendula (18,8%), świerk zwyczajny Picea abies (17,4%), olsza czarna Alnus glutinosa (8,1%) i wiśnia pospolita Cerasus vulgaris (5,4%). Średnia wysokość umieszczenia gniazda wyniosła 11,1 m (SD=5,46) i wzrastała w gradiencie urbanizacji (strefa I: x=9,7 m, SD=5,2; strefa II: x=11,5 m, SD=4,9; strefa III: x=14,0 m, SD=6,1). Zdecydowana większość gniazd posiadała daszek (N=138, 92,6%), a tylko 11 gniazd było otwartych (7,4%). Ten ostatni typ konstrukcyjny gniazd był zlokalizowany głównie w strefie I (72,7%), a wysokość posadowienia tego rodzaju gniazd była zazwyczaj niższa niż gniazd z daszkiem. Na obszarze całego miasta kępy drzew lub krzewów były najliczniej reprezentowanym mikrosiedliskiem lęgowym (70,5%), pojedyncze drzewa i ich szpalery stanowiły kolejno 20,1% i 9,4%. Sroki w Białymstoku zasiedliły wszystkie dostępne środowiska, co oznacza, że przeszły proces synurbizacji, który można uznać za średnio zaawansowany.
Słowa kluczowe: sroka, Pica pica, wybiórczość siedliskowa, środowiska miejskie
Ornis Polonica 2014, 55: 115–134
Rewizja współczesnych i historycznych stwierdzeń rzadkich ptaków w Polsce
Komisja Faunistyczna
Ornis Polonica 2014, 55: 135–141
Zagęszczenie sierpówki Streptopelia decaocto i grzywacza Columba palumbus w różnych typach zabudowy w Białymstoku
Adam Zbyryt
Ornis Polonica 2014, 55: 141–143
Wysoka liczebność derkacza Crex crex we fragmencie OSO Dolina Dolnego Bugu w latach 2011–2013
Marek Elas
Ornis Polonica 2014, 55: 143–146
Drugie stwierdzenie świstunki północnej Phylloscopus borealis w Polsce
Grzegorz Zaniewicz, Wojciech Busse
Ornis Polonica 2014, 55: 147–148
Jaki to ptak? 75
Jan Lontkowski
