Ornis Polonica 2011, 52: 75–84
Liczebność i rozmieszczenie stanowisk lęgowych czapli siwej Ardea cinerea
w Wielkopolsce w latach 2006–2010
Przemysław Wylegała, Andrzej Batycki, Tadeusz Mizera
Abstrakt: Celem pracy jest przedstawienie liczebności i rozmieszczenia czapli siwej Ardea cinerea w Wielkopolsce w roku 2010, charakterystyka siedlisk lęgowych oraz porównanie uzyskanych wyników z danymi z lat wcześniejszych. W analizie wykorzystano także informacje pochodzące z lat 2006-2009. W roku 2010 w 34 czaplińcach stwierdzono gniazdowanie 1629–1650 par czapli siwej. Zagęszczenie czapli siwej w Wielkopolsce wynosiło 0,9 kolonii oraz 42 gniazda/1000 km². W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat nie nastąpiły wyraźne zmiany liczebności lęgowej populacji w Wielkopolsce i można ją uznać za stabilną. Średnia wielkość kolonii w roku 2010 wyniosła 48 par (SD=43,8; mediana 37). Na czterech stanowiskach czaple siwe tworzyły kolonie mieszane z kormoranami Phalacrocorax carbo. Czaple siwe zakładały gniazda na drzewach w wieku od 25 do 165 lat. Dominowały kolonie zlokalizowane na drzewach w wieku poniżej 80 lat (79,4% kolonii). Czaple budowały gniazda na 10 gatunkach drzew, najliczniej na sosnach (76,8%), wierzbach (6,5%) i dębach (5,9%). Czaplińce znajdowały się w odległości 45–950 m od zabudowań (średnio 295 m; SD=246,9) oraz 0–2200 m od potencjalnych żerowisk (średnio 710 m; SD=649,9). Zdecydowanie dominowały kolonie położone w odległości do 500 m od zabudowań (81,6% kolonii). W ostatnich latach ich odległość od zabudowań zmniejszyła się. Spośród 10 kolonii, które zmieniły położenie, 9 znajdowało się bliżej zabudowań, a średnia odległość od zabudowań zmniejszyła się z 1060 m do 260 m. W latach 2006–2010, 25 czaplińców znajdowało się w niewielkich zadrzewieniach o powierzchni 0,1–200 ha (średnio 15,7 ha, SD=39,0), 11 w lasach o powierzchni 4–75 km², 2 kolonie znajdowały się na wyspach na jeziorach.
Ornis Polonica 2011, 52: 85–96
Liczne gniazdowanie rybitwy białoskrzydłej Chlidonias leucopterus w Polsce w roku 2010
Łukasz Ławicki, Sławomir Niedźwiecki, Wojciech Sawicki, Piotr Świętochowski, Artur Goławski, Zbigniew Kasprzykowski, Marcin Urban, Przemysław Wylegała, Paweł Czechowski, Marta Prange, Tomasz Janiszewski, Sebastian Menderski, Wiesław Lenkiewicz, Michał Jantarski
Abstrakt: W roku 2010 w Polsce odnotowano wyjątkowo licznie gniazdujące rybitwy białoskrzydłe Chlidonias leucopterus. W 167 koloniach stwierdzono 11 900–12 200 par. Główne lęgowiska znajdowały się we wschodniej Polsce: na Północnym Podlasiu (8 055–8 155 par w 82 koloniach), Lubelszczyźnie (1 503–1 718 par w 23 koloniach) i Mazowszu wraz z południową częścią Podlasia (1 281–1 283 pary w 28 koloniach). Najliczniej rybitwy białoskrzydłe gniazdowały w dolinach: Narwi (4 135–4 235 par w 33 koloniach), Biebrzy (4 080 par w 51 koloniach) i Bugu (1 770–1 940 par w 31 koloniach). Stanowiska te łącznie grupowały 83% populacji krajowej. W zachodniej Polsce gniazdowało 956–1 021 par w 32 koloniach (8% krajowej populacji), głównie w dolinach: Warty (437–452 pary w 13 koloniach), Bzury (165 par w 2 koloniach) i Noteci (95–105 par w 2 koloniach). W roku 2010 rybitwy białoskrzydłe zdecydowanie najliczniej gniazdowały w dolinach rzecznych (92% kolonii), a średnia liczebność na jednym stanowisku wynosiła 73 pary. Dominowały kolonie liczące 11–50 par (44%) i 51–100 par (27%), mniej licznie rybitwy białoskrzydłe gniazdowały w koloniach większych (>100 par, 15%) oraz mniejszych (1–10 par, 14%). Największe kolonie w dolinach Narwi, Biebrzy i Bugu liczyły 300–700 par. Rybitwy białoskrzydłe gniazdowały w koloniach jednogatunkowych (53%) oraz mieszanych (47%) z: rybitwą czarną Ch. niger (52%), rybitwą białowąsą Ch. hybrida (26%), śmieszką Larus ridibundus (15%) i rybitwą rzeczną Sterna hirundo (7%). W roku 2010 gniazdowało w Polsce ok. 8% europejskiej populacji rybitwy białoskrzydłej. Liczne gniazdowanie w roku 2010 było prawdopodobnie spowodowane dwoma czynnikami: silnym nalotem wiosennym oraz odpowiednimi warunkami siedliskowymi (wysoki stan wód) w dolinach krajowych rzek.
Ornis Polonica 2011, 52: 97–106
Zimowanie podgatunków kawki Corvus monedula w wybranych miastach Polski
Paweł Mirski, Michał Polakowski, Michał Budka, Tomasz Królak, Marek Latkowski, Jerzy Michalczuk, Piotr Nagórski, Stanisław Rusiecki
Abstrakt: W pracy scharakteryzowano zimowanie podgatunków kawki Corvus monedula w kilkunastu miastach w różnych częściach Polski. Opisano także cechy identyfikacyjne przydatne przy oznaczaniu podgatunków kawki. Podczas dwóch kolejnych zim (2007/2008 i 2008/2009), we wszystkich badanych miastach dominował podgatunek monedula, stanowiący 71–100% wszystkich oznaczonych osobników. W północnej i centralnej Polsce stosunkowo często stwierdzany był podgatunek soemmerringii, stanowiący do 20% odnotowanych osobników. Najmniej liczne, przeciętnie do kilku procent udziału, były ptaki wykazujące cechy podgatunku spermologus, które spotykano w północnej i zachodniej Polsce. Uzyskane wyniki wskazują, że zimowe rozmieszczenie podgatunków kawki w Polsce jest typowe dla centrum rozmieszczenia geograficznego tego gatunku, gdzie dominującą formą jest monedula, zaś podgatunki soemmerringii i spermologus osiągają granice swoich zimowych zasięgów.
Ornis Polonica 2011, 52: 107–116
Spadek liczebności populacji lęgowej gawrona Corvus frugilegus na Ziemi Leszczyńskiej
Marcin Tobółka, Paweł Szymański, Stanisław Kuźniak, Sławomir Maćkowiak, Szymon Kaczmarek, Janusz Maliczak, Waldemar Michalak, Janusz Ratajczak, Paweł Sieracki, Janusz Stępniewski
Abstrakt: W pracy przedstawiono liczebność i rozmieszczenie kolonii lęgowych gawrona na Ziemi Leszczyńskiej w roku 2010. Badania przeprowadzono na powierzchni 4 154 km². Zlokalizowano 35 kolonii, w których znaleziono łącznie 1706 gniazd. Zagęszczenie badanej populacji wyniosło 41 par/100 km² powierzchni całkowitej. W stosunku do roku 2002 zanotowano spadek liczby kolonii (o prawie 40%) oraz liczby gniazd (o ponad 35%). Wszystkie kolonie zlokalizowane były w obrębie siedzib ludzkich: 24 kolonie (69%) stwierdzono w miastach, 5 (14%) w miasteczkach i 6 (17%) we wsiach. Średnia wielkość kolonii w roku 2010 wyniosła 48,7 (SD=65,4) zajętych gniazd i była wyższa niż w roku 2002, kiedy wynosiła 45,7 (SD=85,5) par. Wyniki dokumentują trwający spadek liczebności gawrona na badanym obszarze.
Ornis Polonica 2011, 52: 117–149
Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2010
Komisja Faunistyczna
Ornis Polonica 2011, 52: 150–154
Puszczyk mszarny Strix nebulosa nowym gatunkiem lęgowym w Polsce
Marek Keller, Tomasz Chodkiewicz, Bartłomiej Woźniak
Ornis Polonica 2011, 52: 154–157
Pierwsze i drugie stwierdzenie cyraneczki karolińskiej Anas carolinensis
w Polsce
Zbigniew Kajzer
Ornis Polonica 2011, 52: 157–158
Trzecie stwierdzenie cyraneczki karolińskiej Anas carolinensis w Polsce
Tomasz Maszkaro, Małgorzata Pietkiewicz
Ornis Polonica 2011, 52: 159–160
Jaki to ptak? Zagadka nr 63: Rybitwa rzeczna Sterna hirundo
Jan Lontkowski
