Ornis Polonica 2016, 57: 169–186
Ocena zagęszczenia i liczebności muchołówki małej Ficedula parva w lasach trójmiejskich z wykorzystaniem powtarzanych nasłuchów z punktów
Grzegorz Neubauer, Arkadiusz Sikora
Abstrakt: W pracy przedstawiono ocenę zagęszczenia i liczebności muchołówki małej Ficedula parva w lasach trójmiejskich w oparciu o wyniki powtarzanych nasłuchów na punktach obserwacyjnych w Lasach Oliwskich. Lasy trójmiejskie (ok. 210 km2) stanowią zwarty kompleks leśny ze znacznym udziałem buka Fagus sylvatica, sąsiadujący z aglomeracją trójmiejską (Gdańsk, Gdynia, Sopot). Liczenia śpiewających samców wykonano według protokołu znanego jako robust design. Polegały one na dwukrotnym wykonaniu 5-minutowego nasłuchu tego samego dnia, w trakcie dwóch liczeń (pierwsze – 12–16.05.2015 i drugie – 18–22.05.2015), oddzielonych 5–7-dniową przerwą, w każdym z 78 punktów nasłuchowych. Zagęszczenie oszacowano z użyciem hierarchicznych modeli mieszanek, uwzględniających niepełną wykrywalność i okresową emigrację. Prawdopodobieństwo, że samiec przebywał w części terytorium objętej nasłuchem i był wykrywalny wynosiło 0,44 (95% przedział ufności [PU]: 0,22–0,69). Prawdopodobieństwo wykrycia pojedynczego, śpiewającego samca muchołówki małej wynosiło 0,65 (95% PU: 0,53–0,77). Zagęszczenie wynosiło 0,72 samca/10 ha lasu (95% PU: 0,53–0,95). Liczebność w Lasach Oliwskich oszacowano na 320 samców (95% PU: 232–419), a w lasach trójmiejskich na 1383 samce (95% PU: 1001–1810). Lasy trójmiejskie stanowią jedną z kluczowych ostoi dla muchołówki małej w Polsce – występuje tu 3,2% krajowej populacji; tym samym spełniają one kryterium ustanowienia tutaj OSO Natura 2000. Koncepcja ta znajduje także poparcie w pozostałych, wyjątkowych walorach przyrodniczych lasów trójmiejskich.
Słowa kluczowe: muchołówka mała, Ficedula parva, zagęszczenie, ochrona, propozycja OSO Natura 2000, Lasy Trójmiejskie
Ornis Polonica 2016, 57: 187–203
Awifauna obszaru lotniska w Modlinie w latach 2010–2012
Andrzej Węgrzynowicz, Dawid Sikora
Abstrakt: W latach 2010-2012 na lotnisku w Modlinie prowadzono inwentaryzację ptaków. W roku 2010, kiedy lotnisko było użytkowane w niewielkim jeszcze stopniu, stwierdzono występowanie 58 gatunków lęgowych, w średnim zagęszczeniu wynoszącym 204–219 par/km2. Najliczniejszym gatunkiem był skowronek Alauda arvensis (42% zgrupowania), którego zagęszczenia należały do najwyższych stwierdzonych dotąd w Polsce. Dominantem była również brzegówka Riparia riparia. Wysokie, w skali kraju, zagęszczenia osiągnęły gatunki o wysokim priorytecie ochronnym – gąsiorek Lanius collurio, lerka Lullula arborea i jarzębatka Sylvia nisoria. Ich liczebność, podobnie jak kilku innych gatunków, spadła w roku 2011, zapewne w wyniku zmian środowiskowych związanych z przebudową lotniska. W ciągu 3 lat badań, na obszarze lotniska stwierdzono ponadto 55 nielęgowych gatunków ptaków. Licznie pojawiały się tu mewy, ptaki drapieżne, krukowate i szpaki. Odnotowano kilka nielicznych w skali kraju gatunków związanych ze środowiskami wodnymi, takich jak ohar Tadorna tadorna czy kulik mniejszy Numenius phaeopus. W pracy dokonano oceny wpływu intensyfikacji zagospodarowania terenu lotniska na lokalną awifaunę. Omówiono również możliwe konflikty między ruchem lotniczym a ptakami.
Słowa kluczowe: awifauna lotnisk, lotniska, zmiany liczebności
Ornis Polonica 2016, 57: 204–211
Liczebność i rozmieszczenie dubelta Gallinago media w Kotlinie Biebrzańskiej w roku 2012
Piotr Świętochowski, Michał Korniluk, Paweł Białomyzy, Tomasz Tumiel, Marcin Wereszczuk
Abstrakt: W roku 2012 podjęto próbę określenia liczebności dubelta Gallinago media w jego najważniejszej ostoi w Polsce – Kotlinie Biebrzańskiej. Badania polegały na wykonaniu 1–2 kontroli nocnych w okresie od początku maja do końca pierwszej dekady czerwca, na obszarze ok. 240 km2. Łącznie stwierdzono 186 samców dubelta, skupionych na 29 tokowiskach. Tokowiska były oddalone od siebie średnio o 4,2 km (SD=3,3 km; zakres 0,35–10,5 km). Liczebność gatunku w Kotlinie Biebrzańskiej oszacowano na 190–220 samców. Liczba tokowisk na badanym obszarze była podobna do tej w latach 90. ubiegłego wieku, nastąpił jednak drastyczny spadek liczebności populacji sięgający około 60%. Średnia wielkość tokowiska (6,4 samców; SD=5,6) była mniejsza niż w latach 1990., a aż 14 tokowisk skupiało zaledwie 1–4 samców. Wyniki niniejszych badań wskazują, że w celu powstrzymania dalszego spadku liczebności dubelta niezbędne jest podjęcie kompleksowych działań ochronnych.
Słowa kluczowe: dubelt, Gallinago media, siewkowce, Dolina Biebrzy, Bagno Wizna, spadek liczebności
Ornis Polonica 2016, 57: 212–227
Rozwój populacji lęgowej żołny Merops apiaster na Nizinie Północnopodlaskiej
Adam Zbyryt
Ornis Polonica 2016, 57: 218–223
Naskalna populacja lęgowa pustułki Falco tinnunculus na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej
Bartosz Skowron, Przemysław Kurek, Jakub Baran, Łukasz Piechnik, Tomasz Święciak
Ornis Polonica 2016, 57: 223–227
Czy puchacze Bubo bubo polują regularnie przy norach ssaków drapieżnych?
Romuald Mikusek, Marek Kołodziejczyk, Magdalena Bartoszewicz
Ornis Polonica 2016, 57: 228–233
Liczebność ptaków wodnych na Zatoce Gdańskiej w okresie wrzesień 2015–kwiecień 2016
Włodzimierz Meissner, Andrzej Kośmicki, Sabina Kaszak, Grzegorz Zaniewicz, Adam Janczyszyn
Ornis Polonica 2016, 57: 234–235
Jaki to ptak? 84
Jan Lontkowski
